‘Vernieuwing aanjagen is kerntaak commissaris’

Payment Services Directive 2 is nieuwe wetgeving voor het betalingsverkeer tussen consumenten en bedrijven. Hoe moeten commissarissen de organisatie klaarstomen om innovatief in te spelen op de strategische kansen die de wet biedt? De visie van Wendy Silvertant, Manager Risk Advisory Services bij BDO. Oók relevant voor toezichthouders van organisaties buiten de betaalsector.

Payment Services Directive 2

Overal, elk moment in een oogwenk betalen en in één swipe of muisklik een factuur inzien: digitaal boekhouden is meer en meer kinderspel. Nieuwe wetgeving in de vorm van Payment Services Directive 2 (kortweg PSD2) zal daaraan nog een nieuwe impuls geven: de wet maakt vrij baan voor nieuwe ‘on demand’ betaaldiensten en apps. Voor Wendy Silvertant, Manager Risk Advisory Services bij BDO, is het dan ook duidelijk: we staan aan de vooravond van een nieuwe wereld als het om betaaldiensten gaat.

Moderne wereld omarmen

Bedrijven in de betaalsector beseffen echter onvoldoende dat ‘disrupters’ zoals Bunq, Revolut en N26 slechts het topje van de ijsberg zijn. De technologische mogelijkheden zijn eindeloos. En er is nog veel meer moois op komst. Terwijl startups in de betaalsector vaak al compleet geënt zijn op de nieuwe wereld, blijven bestaande betaaldienstverleners vaak lang hangen in hun traditionele denken. Als zij niet snel de moderne wereld omarmen en hun diensten afstemmen op de consument van vandaag, missen ze definitief de boot. Het is niet alleen aan de bestuurder, maar onder meer ook aan de commissaris om dat besef te laten landen.

Compliance als reflex

Hoe ver weg dat besef vaak nog is, blijkt wel uit alle ophef over PSD2. Die beperkt zich nu vooral tot de beveiligingseisen. Silvertant: “De eerste reflex van organisaties bij nieuwe wetgeving, waarover dan ook, is de aandacht naar binnen richten en alles op orde brengen om aan nieuwe vereisten te voldoen. Compliance van A tot Z, zonder concessies. Bij PSD2 is dat effect nog sterker omdat grote banken zichzelf primair zien als wakers en beheerders. De consument ziet een bank vaak als een grote geldreus waar hij vooral op moet kunnen vertrouwen. Vernieuwende diensten haalt hij elders, bijvoorbeeld via een aparte app.”

Strategische kansen

Het is jammer dat ook commissarissen nog vaak meegaan in het blindstaren op compliance, vindt Silvertant. Essentieel aan PSD2 zijn volgens haar niet zozeer de strengere eisen ervan, maar vooral de nieuwe strategische kansen die de wet betaaldienstverleners biedt. Ze legt uit: “PSD2 verplicht bedrijven niet alleen om voor extra bescherming van de consumentengegevens te zorgen, maar staat ze ook toe om die data onderling vrijer te delen en aan de persoon van wie ze zijn in één overzicht te tonen.” De consument zal steeds vaker in één klik een online huishoudboekje kunnen raadplegen met daarin al zijn financiële zaken – van de zojuist betaalde koffie op het terras tot zijn hypotheek en een paar online gekochte schoenen van een week eerder. Uiteraard op elk moment en op elk type apparaat. “De PSD2 draait dus niet alleen om veiligheid en bescherming, maar jaagt ook innovatie in de betaalsector aan.”

Commissaris moet juiste vragen stellen

De implicaties van PSD2 zijn vooral voor traditionele partijen verstrekkend, legt Silvertant uit. Grote banken die het alleenrecht op de betaalrekening van de consument verliezen, krijgen met grote vragen te maken die aan hun bestaansrecht raken. Wat is de impact van het openbankenlandschap op onze organisatie? Hoe onderscheidend en duurzaam is ons verdienmodel nog? Hebben wij wel genoeg innovatiekracht in huis en benutten we wel alle technologie die nu voorhanden is? Leveren wij voldoende maatwerk aan onze klanten? Silvertant vindt het de taak van de commissaris om deze vragen aan bestuurders voor te houden en indien nodig aan te dringen op maatregelen.

‘Hebben we voldoende innovatieve denkkracht in huis?’

Die maatregelen kunnen divers zijn en toepasbaar op elk niveau, stelt Silvertant. Het aangaan van samenwerkingsverbanden met startups om innovatieve diensten aan te bieden is een mogelijkheid. “Ook kan een tijdelijke denktank een tussenoplossing zijn wanneer innovatie onvoldoende verweven zit in de organisatie in zijn geheel, maar uiteindelijk is het zaak om per afdeling en zelfs per functie voldoende innovatieve denkkracht in huis te hebben en desnoods aan te trekken. “Dat laatste moet je als commissaris een organisatie ook voor durven houden,” aldus Silvertant. “Als de conclusie is dat een organisatie onvoldoende innovatie in huis heeft, is het zaak om die in de vorm van nieuw talent van buiten te halen.”

Vernieuwing aanjagen als plicht

Ook dieper, tot op het niveau van functieprofielen is in de betaalsector een wereld te winnen, weet Silvertant. Haar valt op dat het merendeel van de functies nog sterk taakgericht en uitvoerend is ingericht waardoor werknemers vaak niet verder kijken dan compliance. “Neem een controller die nu alleen bij een fout in de cijfers op de alarmknop drukt. Je kunt je afvragen: is dat voldoende of moet zo iemand ook kansen kunnen zien?” Silvertant voegt eraan toe dat innovatie niet secundair moet zijn. “Bedenk dat controllers vaak als geen ander het verdienmodel van hun bedrijf snappen. Juist zij kunnen dus in potentie goed zien waar een bedrijf IT-technisch en financieel slimmer kan opereren.”

Vernieuwende denkers nodig in bestuur

Vernieuwing begint in elk bedrijf uiteindelijk aan de top, stelt Silvertant. De commissaris moet dan ook openlijk durven bevragen of een bestuur wel voldoende vernieuwende denkers aan boord heeft. “PSD2 laat zien dat innovatief denken in de betaalsector geen pluspunt meer is, maar een harde voorwaarde om te overleven,” aldus Silvertant. “Daarmee is deze wet vooral een impuls. Vernieuwing aanjagen moet nu ook een van de kerntaken van een commissaris zijn.”

Meer informatie

Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Neem dan contact op met Wendy Silvertant, Manager Risk Advisory Services bij BDO via wendy.silvertant@bdo.nl of 06-402 325 31. Meer informatie over PSD2 vindt u ook op de website van BDO, waar onlangs ook een inhoudelijk artikel over PSD2 verscheen met een speciale factsheet.